Een irrationeel getal is een getal niet kan uitgedrukt worden door een breuk waarbij p en q integers zijn. Irrationele getallen hebben een decimale uitbreiding die niet eindig is of periodiek . Elk transcendenteel getal is irrationeel.
Het meest bekende irrationeel getal is ,
de filosoofHippasus
een geometrische methode gebruikte om de irrationale eigenschap van
aan te tonen en dit op zee , zodat zijn vrienden ,fanatieke leerlingen van Pythagoras
, hem bij deze belangrijke ontdekking overboord smeten
,
,
![]() |
![]() |
![]() |
(1) |
![]() |
![]() |
(2) |
(Erdos 1947) en een verzameling van veralgemening hiervan (Borwein 1992) zijn ook gekend als irrationeel (Bailey en Crandall 2001).
Getallen van de vorm zijn irrationeel tenzij n de mde macht is van een integer. Getallen van de vorm
,
het logaritme is, zijn irrationeel als m en n e integers zijn, een van beide heeft een priem factor waarbij de andere geen.
is irrationeel voor rationele getallen
.
is irrationeel voor elke niet-negatief rationeel getalr (Niven 1956, Stevens 1999), en
(waarbij
gemeten wordt in graden ) is irrationeel voor elk rationeelgetal
met de uitzondering voor
(Niven 1956).
is irrationeel voor elk rattioneel getal
(Stevens 1999).
De irrationaliteit van e is bewezen door by Euler in 1737.
is irrational voor positieve integrale getallen n. De irrationaliteit van
is bewezen door Lambert
in 1760. Apéry's constant
(waarby
deRiemann zeta function is ) is bewezen irrationeel te zijn by Apéry (Apéry 1979, van der Poorten 1979). als toeveogen heeft T. Rivoal (2000) recent bewezen dat er oneindig aantel integers n zodat
irrationeel zijn . Als bijlage heeft hij aangetoond minstens een van
,
,
irrationeel zijn (Rivoal 2001).
Vanuit Gelfond's theorem, een getal met de vorm is transcendenteel (en daarom ook irrationeel) als a algebraisch bij
,
(daar
),
,
.
irrationeel is. In feite, hij bewees dat
,
en
algebraisch onafhangkelijk zijn, maar er was nog niet gesteld dat
irrationeel zijn.
Gegeven de polynomische vergelijking
![]() |
(3) |
waarbij integers zijn , dan zijn de wortels
ofwel integralen of irrationeel.
Als irrationeel is , dan is dit ook zo voor
,
,
.
De Irrationaliteit is nog niet vastgesteld voor ,
,
,
(waar
de Euler-Mascheroni constant is).
Hurwitz's irrationeel getal theorie geeft een bounds van de vorm
![]() |
(4) |
voor het best benaderde breuk for een willkeurig irrationeel getal,
de Lagrange getallen zijn en steeds groter is voor elk 'slechte ' paar van irrationele getallen dwelke zijn uitgesloten.
De serieën
![]() |
(5) |
waae de divisor function is, is irrationeel voor k = 1 en 2, en de serieën
![]() |
(6) |
waar d(n) het getal is van de breuk van n, zijn ook irrationeel (Guy 1994).
Algebraisch Integer, Algebraisch Getal, Bijna Integer, Decimale Uitbreiding, Dirichlet Function, e, Ferguson-Forcade Algorithm, Gelfond's Theorie, Hurwitz's Irrationeel Getal Theorie, Bijna Nobel Getal, Nobel Getal, Pi, Pythagoras's Constante, Pythagoras's Theorie, Regulier getal, Repeterend Decimaal, q-Harmonic Serie, Quadratic Irrationeel Getal, Rationeel Getal, Segre's Theorie, Transcendenteel Getal
Apéry, R. "Irrationalité de et
.
Bailey, D. H. and Crandall, R. E. "Random Generators and Normal Numbers." To appear in Exper. Math. Preprint dated Feb. 22, 2003 available at http://www.nersc.gov/~dhbailey/dhbpapers/bcnormal.pdf.
Borwein, P. "On the Irrationality of Certain Series." Math. Proc. Cambridge Philos. Soc. 112, 141-146, 1992.
Courant, R. and Robbins, H. "Incommensurable Segments, Irrational Numbers, and the Concept of Limit." §2.2 in What Is Mathematics?: An Elementary Approach to Ideas and Methods, 2nd ed. Oxford, England: Oxford University Press, pp. 58-61, 1996.
Erdos, P. "On Arithmetical Properties of Lambert Series." J. Indian Math. Soc. 12, 63-66, 1948.
Guy, R. K. "Some Irrational Series." §B14 in Unsolved Problems in Number Theory, 2nd ed. New York: Springer-Verlag, p. 69, 1994.
Hardy, G. H. and Wright, E. M. An Introduction to the Theory of Numbers, 5th ed. Oxford, England: Clarendon Press, 1979.
Manning, H. P. Irrational Numbers and Their Representation by Sequences and Series. New York: Wiley, 1906.
Nagell, T. "Irrational Numbers" and "Irrationality of the numbers e and .
Nesterenko, Yu. "Modular Functions and Transcendence Problems." C. R. Acad. Sci. Paris Sér. I Math. 322, 909-914, 1996.
Nesterenko, Yu. V. "Modular Functions and Transcendence Questions." Mat. Sb. 187, 65-96, 1996.
Niven, I. M. Irrational Numbers. New York: Wiley, 1956.
Niven, I. M. Numbers: Rational and Irrational. New York: Random House, 1961.
Pappas, T. "Irrational Numbers & the Pythagoras Theorem." The Joy of Mathematics. San Carlos, CA: Wide World Publ./Tetra, pp. 98-99, 1989.
Rivoal, T. "La fonction Zeta de Riemann prend une infinité de valeurs irrationnelles aux entiers impairs." Comptes Rendus Acad. Sci. Paris 331, 267-270, 2000.
Rivoal, T. "Irrationalité d'au moins un des neuf nombres ,
,
.
Stevens, J. "Zur Irrationalität von .
van der Poorten, A. "A Proof that Euler Missed... Apéry's Proof of the Irrationality of .
Weisstein, E. W. "Books about Irrational Numbers." http://www.ericweisstein.com/encyclopedias/books/IrrationalNumbers.html.